Het ware tsundoku-boek is met alle aandacht blij

[Ger Groot, trouw.nl] Tot voor kort had ik nog nooit van het woord ‘tsundoku’ gehoord. Het is een perfecte beschrijving van de noodtoestand in mijn huis.

Ontleend aan het Japans, duidt het op de opeenhoping van ongelezen boeken in kasten, op tafels, naast de leesfauteuil en zelfs in het kleinste kamertje, waar ze wanhopig wachten op de lezer die onder de druk van zijn behoeften zijn eigen lectuur vergat.

Meestal blijft het dan bij wat verstrooid bladeren, maar het ware tsundoku-boek is met iedere aandacht blij. Het heeft er lang genoeg naar moeten haken. Toegezonden, geschonken bij een verjaardag of jubileum, aangekocht in een optimistische bui of in het ergste geval uitgeleend door een vriend die de hoop op teruggave heeft opgegeven: geduldig vergaart het stof of torst het gewicht van lotgenoten hoger op de stapel.

Het tsundoku-boek dat helemaal aan het zicht onttrokken is geraakt, bewoont een hel waarin iedere hoop verloren lijkt. Ooit was ‘de hel’ een speciale afdeling in de Franse Bibliothèque nationale, waar boeken werden bewaard die de censuur niet hadden doorstaan. Uitgeleend werden ze nooit: een speciale variant van het tsundoku-bestaan. Want uit het geheugen verdwenen ze daardoor allerminst. Anderhalve eeuw lang leidde het werk van Markies de Sade zo een even ongelezen als legendarisch leven.