Troost
Vandaag tijdens de afscheidsbijeenkomst van de erudiete Arnout van der Spek (doctor in de geneeskunde, radioloog en assyrioloog) gehoord, en niet alleen gehoord, ingeademd, woorden van Bonhoeffer, uit de gevangeniscel, kort voor zijn dood:
Als je van iemand houdt en je bent van hem of haar gescheiden, kan niets de leegte van zijn afwezigheid opvullen. Je moet dat niet proberen, je moet eenvoudig aanvaarden en volharden. Dat klinkt erg hard, maar het is een grote troost, want zolang de leegte blijft, blijf je aldoor met elkaar verbonden. Het is fout te zeggen: God vult de leegte. Hij vult haar helemaal niet… integendeel. Hij houdt de leegte leeg en helpt ons zo de vroegere gemeenschap met elkaar te bewaren, zij het dan ook in pijn. Hoe mooier en rijker de herinneringen, des te moeilijker de scheiding. Maar dankbaarheid verandert de pijn van de herinnering in stille vreugde. De mooie dingen van vroeger zijn geen doorn in het vlees, maar een kostbaar geschenk dat je meedraagt. Je moet zorgen dat je niet in je herinneringen blijft graven en je erin verliest. Een kostbaar geschenk bekijk je niet aldoor, maar alleen op bijzondere ogenblikken. Buiten die ogenblikken is het een verborgen schat, een veilig bezit. Dan wordt het verleden een blijvende bron van vreugde en van kracht.