Ian McEwan over zijn nieuwe roman Machines Like Me

Ian McEwan over zijn nieuwe roman Machines Like Me

[bron: nrc.nl, mei 2019] McEwans neiging om maatschappelijke ontwikkelingen in fictievorm te bespreken, leverde hem de kwalificatie Britain’s national novelist op. „Dat etiket staat me niet aan, omdat het een beschrijving van niks is”, zegt hij. Met „humanistisch auteur” kan hij beter uit de voeten. Al vaker gaf hij blijk van zijn overtuiging dat romans een ideale manier zijn om ethische kwesties aan de orde te stellen. „Het interesseert mij vooral welke invloed maatschappelijke verschijnselen hebben op de manier waarop mensen met elkaar omgaan.”

mcewan2(..) „Dit is geen sciencefiction, maar anti-sciencefiction. Niet dat ik wat tegen sciencefiction heb hoor, maar daar worden robots neergezet als handelende wezens die ons kunnen bedreigen. Mary Shelley schreef met Frankenstein een roman die eigenlijk anti-techniek was. Daarin gaat het om het monster dat niet in bedwang te houden is. Ik vind dát eigenlijk niet heel erg interessant. Wat mij interesseert, is wat er gebeurt wanneer we geen controle meer hebben over onszélf. En je moet, vind ik, een stap verder gaan dan in sciencefiction gebeurt.”

In uw boek vindt Adam, de robot, dat de roman overbodig is geworden, omdat de verhaallijn toch altijd alleen maar uitgaat van misleiding. Veel verhalen die de samenleving nu bepalen zijn gebaseerd op misleiding, waarmee polarisatie in de hand wordt gewerkt. Heeft Adam niet gelijk als hij denkt dat we misleiding en misverstanden kunnen afschaffen?

„Misleiding hebben we inderdaad niet nodig, maar onze literatuur groeit wel door de verkenning van de mogelijkheden ervan. Als je alleen maar wilt bejubelen of over de liefde wilt schrijven, neig je eerder naar poëzie. Romans gaan uit van gebeurtenissen in een bepaalde episode; als iedereen daarin almaar gelukkig is, heb je een saaie roman. Adam vindt inderdaad dat je dankzij de kunstmatige intelligentie kan bereiken dat iedereen elkaar begrijpt, en literatuur kan worden teruggebracht tot een haiku. Het is een stupide redenering. Adam denkt door het wegnemen van misleiding een utopie te creëren. Volgens hem is de haiku de ultieme kunstvorm.”

Veracht u de haiku?

„Nee, dat niet, maar het is natuurlijk een nogal onbeduidend, minimalistisch genre. Er valt een druppel water en ergens zingt een vogel, punt. Een verband mag je zelf bedenken. Ik vind dat weinig ambitieus en stupide. Het is literatuur voor wie niet wil nadenken, en daarom maakte ik de robot een liefhebber ervan.”

 

Geef een reactie

Het e-mailadres wordt niet gepubliceerd. Vereiste velden zijn gemarkeerd met *