‘Misschien was ik als een monnik in een klooster midden in een bos, / die kijkend door het raam naar de overstromende rivier / zijn traktaat schreef in het Latijn, een taal die onbegrijpelijk was / voor de in schaapsvacht gehulde dorpelingen.’ Een religieus geschrift in poëzie van een grootheid (Nobelprijswinnaar in 1980; volgens het juryrapport is zijn werk van een ‘compromisloze scherpte’).
[review] God is een vluchteling – de terugkeer van het christendom in de Lage Landen van de Vlaamse filosoof David Dessin is zo’n boek dat je lang bijblijft. Omdat het iets bloot legt wat zich onder ons afspeelt, maar grotendeels verborgen is. En omdat het je beeld van de werkelijkheid doet kantelen. (Niet voor niets won Dessin met dit boek de prijs voor het beste theologische boek van 2017.)
Dessin laat zien dat, anders dan vaak wordt gedacht, een zeer groot deel van de migranten die naar Europa komen tot het christendom behoren. In 2012 werden er 26 miljoen christelijke immigranten in Europa geteld tegenover 12 miljoen islamitische immigranten. Dat plaatst de bewering van populistische politieke partijen dat Europa wordt overspoeld door een “tsunami van moslims” in een heel ander perspectief.
(..) De komst van de christen-migranten uit met name het Nabije Oosten heeft [echter] een tragische keerzijde. Het zijn aanhangers van hele oude kerken die teruggaan tot de begintijd van het christendom: de Syrische Kerk, de Chaldeeërs, de Nestorianen, de Koptische Kerk. Onder druk van een steeds agressiever en radicaler wordende islam is er een complete uittocht van christenen gaande uit Syrië, Irak, Iran, Libië, Egypte en Eritrea. (..) De uitkomst van dit alles is dat voor het eerst in zijn geschiedenis een situatie ontstaat dat het christendom als georganiseerde gemeenschap dreigt te verdwijnen uit het gebied waar zijn bakermat ligt. Het doet denken aan de ‘eerste ondergang’ van het christendom in het Nabije Oosten onder de opkomst van het Ottomaanse Rijk vanaf het jaar 1300. Maar de vooruitzichten voor de huidige ‘tweede ondergang’ lijken desastreuzer en onomkeerbaarder dan 600 jaar geleden.
Dessin: “De instroom van christelijke vluchtelingen en migranten zal ons de komende jaren alleen maar meer confronteren met die aardverschuiving in het christendom. Het Europese christendom kan dan op zijn retour zijn, het christendom in Europa is springlevend. Het is alleen niet Europees meer.”
Het thema van de Nacht van de Theologie op 27 oktober 2018 is ‘God is terug’. Er zijn vijf boeken genomineerd voor het beste theologische boek van 2018.
Geweldig boek uit 2010 van de katholieke publicist Anton de Wit
Ik behandel de onderwerpen bewust niet intensief, niet grondig, niet systematisch. Over alle thema’s die ik aanstip, valt steeds zoveel meer te zeggen, zodat mijn theologieën niet meer dan een terzijde zijn, een nota bene, een en-zo-kun-je-er-ook-nog-naar-kijken. (..) Ik wil het alledaagse leven – dat, als je er even bij stilstaat, vaak verbluffend buitenissig en betoverend is – begrijpelijk maken, en in mijn voorzichtige pogingen daartoe ontkom ik er niet aan redenaties te gebruiken die je ‘theologisch’ kunt noemen. Er licht in mijn beleving namelijk steeds een religieuze dimensie op in deze thema’s, een dimensie die met alles te maken heeft en zich tot niets laat reduceren, een dimensie waarin wij de sporen van God zelf kunnen en mogen herkennen.
