(hoofdnoot) NOS, april 2022 – Val Marioepol lijkt kwestie van tijd, ‘alle middelen raken op’ | “Wij zijn de 36e Marinebrigade. We verdedigen al 47 dagen Marioepol. We werden gebombardeerd vanuit vliegtuigen, we werden beschoten met artillerie, tanks en andere wapens. We verdedigden ons waardig en deden het onmogelijke. Maar alle middelen raken op.” Een noodkreet op Facebook maandag, die van Oekraïense verdedigers van Marioepol afkomstig zou zijn. Daar vechten Oekraïners vrijwel vanaf het begin van de invasie tegen een overmacht aan Russische militairen en wapens. Maar het einde lijkt in zicht. “Vandaag zal waarschijnlijk het laatste gevecht zijn”, schrijft de auteur van het bericht zelfs. Na weken van bikkelharde strijd wisten de Russen (..) een wig te drijven tussen de overgebleven verdedigers van de stad. (..) [De] stad die voor de oorlog meer dan 400.000 inwoners telde [is] grotendeels verwoest.”
Goede Vrijdag in Marioepol
Kijk ik door het venster
van mijn liedje naar het
donker van de nacht,
zie ik de zon in duister,
zie ik de sterren als
druppen tranen, druppen
tranen
Ik zie een rode maan,
zo rood als bloed, ik
hoor roepen – en een
hond die blaft. In deze
nacht ben ik alleen,
zie ik de sterren als
druppen tranen, druppen
tranen
Waarom
Waarom heb ik alleen
dit venster, alleen dit liedje
van verdriet en tranen
– zie ik de zon in duister
Mijn venster wil niemand
delen, mijn verhaal wil
niemand horen, mijn
wereld ligt verloren
in een dal vol donker,
mijn hemel kent alleen
nog sterren die druppen
als tranen, druppen
als tranen
Nog eens kijk ik door
mijn venster – de spijlen,
in het midden, de vorm
van een kruis. Ik
hoor iemand de vraag
herhalen: Waarom
Waarom heb ik alleen
dit venster, alleen dit liedje
van verdriet en tranen
– zie ik de zon in duister
Ik wil naar huis
Luister naar het
oude antwoord:
Als jij niet hoort wat anderen
zouden moeten kunnen horen,
waarom zij wel?
Als jij niet zegt wat anderen
zouden moeten kunnen willen zeggen,
waarom zij toch wel?
Als jij niet verhaalt over wonderen
terwijl ook anderen daarvan zouden moeten
kunnen verhalen, waarom?
Als ook na deze nacht geen dag
zou volgen, waarom dan
eerder wel?!
Luister naar dit klagen van
wind in de nacht.
Morgen zal het Pasen zijn,
licht om je over te verbazen,
zo niet morgen dan toch
overmorgen, en alle dagen.
Gravure op omslag: Golzius, ‘Phaeton’, 1588. Uit de Griekse mythologie: Helios placht elke dag de zonnewagen te bestijgen. Phaëtons grootste wens was om ook met deze wagen te rijden, en op een dag nam hij de kans waar. De paarden merkten echter dat iemand anders de teugels in handen hield.. en sloegen op hol. De zonnewagen scheerde rakelings langs de aarde en door de hitte ontstonden er grote dorre plekken: de woestijnen. Voordat de hele aarde in brand zou staan, besloot de oppergod Zeus in te grijpen. Hij gooide een bliksemschicht naar Phaëton, waardoor de laatste uit de wagen viel, naar beneden stortte en stierf.
[FRAGMENT uit Peter Sloterdijk, Eurotaoïsme, 1991, p. 14-16]
Cultboek, 1983/2013; 692 p. – klik op foto voor inhoudsopgave en fragment inleidingSloterdijks eigen filosofiegeschiedenis in briljante portretten, 2010
Edjan Westerman presenteert ‘de Messias leren – Israël en de volken, Gods weg nieuw leren lezen’
De hermeneutische aanpak in Westermans studie de Messias leren (2015) is een gouden greep. De auteur werpt de vraag op naar het paradigma of de bril waarmee de Bijbelse boodschap wordt verstaan. Klassiek is het lineaire model schepping-zondeval-verlossing. Een andere manier van lezen is ‘de circulaire’, er is een midden met concentrische cirkels. Westerman kiest voor deze laatste. En hij doet dat overtuigend op exegetische gronden. Het gaat God blijkens Genesis 1 niet om de méns, maar om de schepping. De mens wordt pas op de zesde dag geschapen. Vooraf gaat de schepping van gewassen en dieren. ‘De mens heeft een opdracht nog voor hij door God is geschapen. Hij heeft een leven te leven in relaties.’ Het is de opdracht gericht te zijn op het gegeven dat de schepping bedoeld is ‘om een eigen geschiedenis te gaan doormaken’. Deze geschiedenis is nadrukkelijk verbonden met Gods zegenen (Gen.1:22 (eerst de dieren), 28 (daarna de mens)!). ‘De schepping is gericht op een geschiedenis waarin (..) de bedoelingen van God gerealiseerd zouden worden,’ schrijft Westerman.
Heilrijke bedoelingen zijn het, vol van genade en zegen, maar welke? De openbaring aan Israël maakt die duidelijk. ‘De inhoud van de zegen waarmee de Heilige God zijn schepping wil zegenen is de roeping van Israël om een koninkrijk van priesters te zijn te midden van de volken.’ Het is de realisering van Israël als een dienend priesterlijk volk, een realisering in de geschiedenis van de schepping, die uiteindelijk de zegen zal uitmaken voor alle volken. Alles wacht op deze realisering. Israël is daardoor het hart van Gods bedoelingen en daarom het midden van de aarde. Het wachten is op de vervulling van dit heil, ten goede voor heel de aarde. Het is precies deze vervulling die beslissend is begonnen in Messias Jezus, de Koning van de Joden. Hij ging al als Priester tot verzoening het oordeel binnen van de Dag der dagen.
In het eindgericht heeft de liefde bezongen in het Hooglied het laatste woord. De volken zullen, volgens Jesaja 2, optrekken naar Jeruzalem om dáár de Tora van God te ontvangen en die van Hem te leren. Ze zullen luisteren naar Gods harteklop voor zijn volk en zo zijn liefde leren kennen. Ook Israël zelf zal als priestervolk een schepping zijn in het midden van de aarde. Om bron van zegen te zijn voor alle volken.
Westermans circulaire verstaansmodel, er is een midden met talloze betekeniscirkels eromheen -nieuwe oren, ogen, woorden en daden voor Israël én de volken; het boek is hiervoor zelf een rijke bron-, doet recht aan de unieke Bijbelse openbaring. Het lineaire model is er een van fasen in de geschiedenis, opeenvolging is de hoofdgedachte. Een paradigma waarmee de heidense idee van de ontwikkeling van de mens als aards opperwezen gemakkelijk voet aan land kon zetten. Circulair denken, op grond van uitvoerige en eminente Bijbelexegese zoals in de (overigens zeer toegankelijke) studie van Westerman, behoedt niet alleen voor het onuitroeibare onkruid van de vervangingstheologie binnen de kerk, maar doet ook zegenrijk recht aan de ervaring van alle stervelingen. Het al dan niet afgebeelde ‘alziend oog’ herinnert blijvend aan Gods bedoelingen. Er is een midden, een ronde kern, een hart, een plaats van gemeenschap met de Eeuwige. Precies zo worden in Israël als leerhuis voor de volken deze woorden gekoesterd: ‘Ik geef raad, mijn oog is op u.’ (Psalm 32:8)
