Het essay, het meest vrije genre in de literatuur, is de laatste jaren aan enorme veranderingen onderhevig. Wat ooit een speelplaats was voor schrijvers om kunst en wereld, mens en maatschappij uit te leggen, is nu veel meer een plek waar herinneringen worden opgediept en identiteiten worden gecreëerd. Tien jaar na Joost Zwagermans monumentale bloemlezing van de Nederlandse en Vlaamse literatuur vanaf 1880 in 200 essays trekken Nina Polak en Joost de Vries het essay de 21ste eeuw in. In De wereld in jezelf hebben zij vijftig hedendaagse essays van Nederlandse en Vlaamse auteurs bijeengebracht die laten zien hoe sprankelend en levend het essay vandaag de dag is – en ook hoe persoonlijk en authentiek.
Dat de meest gelezen dichter van Nederland ook voor het schrijven van proza zijn gesoigneerde hand niet omdraait, hebben zijn lezers reeds mogen ondervinden. Na de jubelende ontvangst van zijn eerste twee prozawerken, ‘Vroeger was alles beter, behalve de tandarts’ en ‘Mijn ouders hadden één kind en een dochter’, bundelt Jean Pierre Rawie voor de derde keer zijn ‘kleine beschouwingen’ tot een waar prozaïsch feest. Met zijn typisch flamboyante stijl en zelfspot laat Rawie ons met nieuwe ogen naar de wereld en onszelf kijken, en verhaalt hij over zijn meer en minder vermaarde, maar steevast opmerkelijke vrienden en vriendinnen. Opnieuw overtuigt Jean Pierre Rawie ons ervan een van de fijnzinnigste en geestigste stilisten van ons taalgebied te zijn. Zelfs in zijn meest ironische buien weet hij ons steevast te ontroeren.
Sylvia Hubers, de Nederlandse koningin van het Zeer Kort Proza, zoekt in haar nieuwe bundel opnieuw de grenzen van poëzie en proza op, en keert ze ondersteboven. In deze poëtische verhalen ontdek je zowel de magie als de onttovering van het leven. De dichteres vertelt over de paradoxale angst voor een leven vol mogelijkheden, een nijpend schuldgevoel over het najagen van het leven dat je verlangt, en de verwarrende intimiteit wanneer ze een gekookt ei deelt met een vreemde. De prozagedichten variëren van geestige, originele overpeinzingen tot soms welhaast surrealistische belevenissen en nemen de lezer mee op een boeiende reis door een hoofd waarin heel veel gebeurt. De haast notitieachtige stijl van een gedeelte van de gedichten maakt dat ze een prettige illusie van vluchtigheid hebben, terwijl ze ook op slinkse wijze nieuwe gedachten en ideeën in het hoofd van de lezer planten. Dankzij Hubers bezie je het leven voorgoed met nieuwe verwondering.
[bij voorbeeld] HOE ZAT HET OOK WEER
Hoe zat het ook weer met de liefde? Ik hou van jou, jij houdt van mij en dan openen we samen een rekening op de bank, we krijgen negen kinderen, waarvan we er na calculatie drie houden, we kopen een huis etcetera en rekenenderhand wordt het leven steeds duurder. Dus als jij en ik elkaar nu in de ogen kijken, moeten we daarvoor later een hoge rekening betalen, wat denk je, is dat die ene blik, dat weerzien van twee weerloze zielen vanuit de oerchaos geslingerd in het geordende leven waard?
Dichter Judith Herzberg ontvangt vandaag in het Paleis op de Dam de Prijs der Nederlandse Letteren
(de belangrijkste oeuvreprijs voor het Nederlands taalgebied)
[parool.nl] De Prijs der Nederlandse Letteren 2018, waaraan 40.000 euro is verbonden, wordt aan Judith Herzberg uitgereikt door koning Willem-Alexander. ‘Haar taal nadert de muziek,’ aldus het rapport van de jury van de Nederlandse Taalunie onder voorzitterschap van Marita Mathijsen-Verkooijen, emeritus hoogleraar moderne Nederlandse letterkunde aan de UvA.
‘De poëzie van Herzberg is hartverscheurend eenvoudig en juist daardoor complex. Haar precieze observaties uit het dagelijks leven leggen iets essentieels van het menselijk verkeer bloot. Haar toon is altijd natuurlijk, zo natuurlijk dat die alleen maar het gevolg kan zijn van een enorme beheersing van taal en vorm, van techniek.’
Herzberg, een van Nederlands bekendste dichters, kreeg in 1997 al de P.C. Hooftprijs voor haar hele oeuvre.
Woordenboekmaker Van Dale heeft de verkiezing voor het Woord van het Jaar weer opengesteld. Via de site kan het publiek stemmen op achttien woorden uit de shortlist. Taalliefhebbers stuurden het afgelopen jaar zo’n 5000 nieuwe woorden in. Daar zaten afvallers bij die te flauw waren, niet nieuw (‘bakfietsmoeder’), of te particulier (‘antiwindmolenextremisme’). Het meest ingediend: ‘blokkeerfries’. De uitslag volgt op 18 december.
