Archief van
Maand: september 2017

De Mephisto uit Napels

De Mephisto uit Napels

ferrante-002

ferrante-001
Uit: Trouw 30-09, LETTER&GEEST

D5T7XP domenico starnone

Na de onthulling dat Elena Ferrante de Napolitaanse schrijver Domenico Starnone is, katapulteert Atlas Contact zijn roman Strikken vervroegd op de Nederlandse markt.

starnonestrikken[Uit: De Groene Amsterdammer, 27-09] Domenico Starnone heeft een alter ego verzonnen dat een wereldwijd succes is geworden, en dat dreef op het feit dat het een vrouw was, een vrouw die meedogenloos de pijnpunten in een modern vrouwenleven op de operatietafel wist te leggen, zichzelf en haar zusters niet sparend. Maar als dit nu allemaal geschreven blijkt door een duivelse bebaarde man met stoute twinkelogen en lange paardentanden, dan zou het toch kunnen zijn dat het werk van ‘Elena Ferrante’, de spannende, ongetemde en onbekende boskat uit Napels, daar ernstig nadeel van gaat ondervinden.

starnonestrikkenEn wat heeft hij zijn best gedaan, Domenico Starnone, om de mystificatie tot voorbij alle grenzen vol te houden. (..) Na een aanvankelijke superieur-ironische afwimpelende reactie wordt Starnone als Starnone steeds kwader. En schrijft: ‘Ze laten je niet met rust, ze laten je niet lekker stoeien met je fantasieën. Niemand die zegt: laat hem toch lekker spelen met zijn figuurtjes. Niemand. Zelfs niet degenen die heel goed weten dat het spel van het schrijven een kinderlijk spel is, een spel met een marionettentheatertje.’

starnonestrikkenVoor wie zich over het ‘toch echt gebeurd’-syndroom heen weet te zetten, opent zich nu het spannende universum van een duivelse geest, een Napolitaanse Mephisto, die al ruim een kwart eeuw op zoveel verschillende schaakborden tegelijk een briljant spel speelt. Heel Starnone ligt nog braak voor Nederland, en voor de rest van de wereld. De Wereldbibliotheek, de Nederlandse uitgever van Elena Ferrante, brengt in het najaar van 2018 (pas!) het correspondentieboek Frantumaglia (‘Restjes’) uit. Hierin zien we ‘Elena Ferrante’ vanaf 1991 tot heden in correspondentie met de wereld. Met regisseurs die haar boeken willen verfilmen, en die zij met grote expertise raad geeft tot in het kleinste detail: script, locaties, personages, bedoelingen. Met literaire critici die haar plat op de buik tijgerend via de mail benaderen en die zij met groot gemak aankan. Met slijmende journalisten, die ze frisse draaien om de oren geeft. ‘Frantumaglia’ is het dagboek van de ontwikkeling van een fictief personage dat toch heel reëel is. Domenico Starnone is oneindig veel spannender dan we dachten.

ook: blog Ferrante

 

Op basis van de zeegang

Op basis van de zeegang

schroder[letterenfonds.nl] Karsch is aan boord van de Posen gestapt om zich over te kunnen geven aan het enige dat zijn ennui tot op dat moment op afstand wist te houden: de bestudering van de zee. Hij is hydrograaf, een mooi archaïsch woord voor een wetenschapper die op basis van de zeegang, de dynamiek waarmee de golven zich bewegen, hoopt het diepste geheim van de zee te kunnen doorgronden.

In deze roman heeft Schröder de fascinatie voor de diepten van het water – die ook in zijn andere werk al zit – schitterend en dreigend beschreven. Hij laat de Posen haarscherp voor je ogen opdoemen. Je voelt de wind, het scherpe licht, de trage golfslag van de zee. Zijn zinnen stromen, tinkelend, glashelder en rustig. Bovenal is Schröder een meester in het scheppen van sfeer. Hoe helder en rustig zijn zinnen ook zijn, onder de oppervlakte gaapt duizelingwekkend het diep en het zwart.

Allard Schröder (1946) debuteerde in1989 met de novelle De gave van Luxuria. Twee jaar later volgde De muziek van zwarte toetsen (1991). Voor zijn eerste grote roman Raaf (1995) ontving hij de Halewijnprijs. In 2000 was de roman Grover (1999) een van de genomineerde titels voor zowel de AKO-Literatuurprijs als de ECI-prijs. De roman De hydrograaf werd in 2002 met de AKO-literatuurprijs beloond. Schröder is redacteur van het literaire tijdschrift De Revisor.

 

Het beloofde land

Het beloofde land

verrekijker„Literatuur biedt een reflectie op ons leven die echter is dan onze alledaagse ervaringen.”

[nrc.nl] Kafka stierf niet. Althans niet in 1924 in Oostenrijk, zoals zijn officiële biografische gegevens luiden. Dat was een afleidingsmanoeuvre. Franz Kafka – Jood, met interesse in het zionisme – emigreerde in dat jaar in het geniep naar Palestina. Hij overleefde er de tuberculose waaraan hij volgens de overlevering zou zijn overleden en werd herboren als een tuinman met de naam Ansjl Peleg. Kafka stierf in 1956, vredig in zijn slaap.

Een literaire complottheorie van de bovenste plank – en kolder, voor wie rationeel realisme als maatstaf hanteert. Maar zekerheden worden aan het wankelen gebracht door de manier waarop Nicole Krauss de theorie in haar nieuwe roman Donker woud onderbouwt: met verwijzingen naar Kafka’s geheime lot, uit zijn biografie en zijn literaire werk. >>

 

krauss3

 

>> Dit verhaal is slechts een motief in Donker woud, maar het vat samen waar het verhaal over gaat: het verlangen om te ontsnappen aan een leven dat al vastligt, en herboren te worden als een ander. Dat verhaal delen de hoofdpersonen, een advocaat die al zijn bezittingen weggeeft en een vrouwelijke schrijver die vastzit in haar leven en haar werk. Beiden vertrekken naar Israël. Detail: zij heet Nicole.

Dus we moeten het toch even vragen. Als we het over de vrouwelijke hoofdpersoon hebben, praten we dan over ‘Nicole’ of over u, Nicole Krauss? „Normaal gesproken zeg ik: ‘Nicole-in-het-boek’. Ik ben het niet.”

[review trouw.nl] Nicole krijgt van een gewezen literatuurprofessor – of is het een medewerker van de Mossad? – een koffer met de nagelaten geschriften van Franz Kafka opgedrongen. De door haar zeer geliefde Joods-Duitse auteur, wiens geschriften onderwerp waren van een jarenlange Israëlische rechtszaak, kende, zo meent de professor, een heel ander levenseinde dan zij (en wij) konden bevroeden.

Met zo’n kale weergave van de intrige vang je niet het ingenieuze van ‘Donker woud’ dat schuilt in de souplesse in denken en schrijven van Nicole Krauss die filosofieën over literatuur en leven, fictie, herinnering en werkelijkheid, vorm en chaos, soepel tot een geheel verweeft. Ze speelt prachtig met ritme en tempo van de tekst die vertraagt naarmate de woestijn van Judea dichterbij komt. Ze trakteert je op geestige ingevingen, bijvoorbeeld de theorie dat Palestina het beloofde land werd voor Kafka omdat het “de enige plaats is die even onwerkelijk is als de literatuur, omdat het ooit eens was bedacht door de literatuur en omdat het nog steeds bedacht moest worden”.

Liep een proces van transformatie in Kafka’s werk steeds op frustratie uit, Krauss laat hem nu in leven wel ontsnappen, wat zowel een surrealistisch, prikkelend verhaal oplevert, én een eerbetoon aan het literaire erfgoed waarop ze als schrijfster voortbouwt.

Probleem is wel dat dit boek zo boordevol ideeën is dat je na afloop nog niet goed vat wat je nu precies gelezen hebt. Alsof je even bent opgetild door een briljante geest die je dan weer in het ongewisse achterlaat. Maar dat ongewisse lijkt ook het doel. Een ode aan het ‘donkere woud’ is dit in ieder geval, een pleidooi voor het vrije, scheppende leven en denken, zo lyrisch opgeschreven dat ‘Donker woud’ evengoed óók ‘De geschiedenis van de liefde’ had kunnen heten.

 

Constellatie

Constellatie

marra-001

 

Marra slaat steeds de juiste toon aan én hij slaat en zalft op het juiste moment. Door de literaire verdiensten van dit prachtige boek, is het soms moeilijk te geloven dat dit door een debutant is geschreven. Een jonge auteur met een eigen stem die over de nodige moed en ambitie beschikt om zo’n lijvig verhaal in goede banen te leiden, meer vragen we niet (..). Anthony Marra, onthoud die naam. Hij zal ons in de toekomst nog meer mooie leesmomenten bezorgen. Maar om te beginnen: koop dit boek, lees het, koester het. — Siegfried Schutijzer

 

Anthony Marra is a Stegner Fellow and a recipient of the Whiting Writers' Award.
Marra schreef de bestseller ‘Een stelsel van elementaire levensvoorwaarden’, die werd bekroond met diverse literaire prijzen. ‘De tsaar van liefde en techno’ is door velen verkozen tot een van de beste boeken van 2015.

 

marra2
(klik voor vergroting)

[bron: vpro.nl] In Een stelsel van elementaire levenswoorwaarden (de titel komt uit een medische encyclopedie) vertelt Marra het verhaal van Havaa, Achmed en Sonja. Havaa is een wijsneuzig meisje van acht jaar wier vader van zijn bed wordt gelicht door Russische soldaten die daarna het huis in brand steken. Havaa heeft zich verstopt in het bos, waar ze door haar buurman, de zachtmoedige Achmed, wordt gevonden. Hij neemt haar mee naar de enige veilige plek die hij kan bedenken: het plaatselijke ziekenhuis. Daar werkt welgeteld nog één dokter, die samen met een oude, narrige verpleegster de boel draaiende houdt. Voor deze Sonja, die medicijnen studeerde in Moskou, is het afzagen van ledematen dagelijkse praktijk. Bij gebrek aan morfine gebruikt ze heroïne om de patiënten koest te houden. In ruil voor het opvangen van Havaa belooft Achmed, die ooit zelf medicijnen studeerde, haar te assisteren in het ziekenhuis. Langzaam groeit dit onwaarschijnlijke drietal naar elkaar toe en krijgen wij een kijkje in hun ontwrichte levens. >>

marra

>> Een stelsel van elementaire levensvoorwaarden wordt in Amerika wel vergeleken met Alles is verlicht, de debuutroman van Jonathan Safran Foer. Inhoudelijk zijn beide boeken mijlenver van elkaar verwijderd, maar qua stijl, sfeer en ambitie doen ze inderdaad aan elkaar denken. Met dit verschil dat Marra het zichzelf oneindig veel moeilijker heeft gemaakt door voor dit ongebruikelijke decor te kiezen. Ondanks het loodzware onderwerp slaagt hij erin een toon te vinden die niet sentimenteel is, en ook niet deprimerend. Want uiteindelijk is deze bestseller vooral een verhaal over menselijke veerkracht.

marra-002
[fragment]

 

Debuutroman van dichter Maarten van der Graaff, van en over Goeree-Overflakkee!

Debuutroman van dichter Maarten van der Graaff, van en over Goeree-Overflakkee!

maartenvderg
Eerste druk augustus 2017; lees hier de proloog en hoofdstuk 1

 

‘Wormen en engelen staat bol van ideeën, is geweldig geschreven en alles staat er op zijn plaats. En het is een geëngageerde roman die verder gaat dan het beschrijven van wat al is, die wil blijven broeien in het hoofd van de lezer. En zo versterkt hij het geloof in de literatuur.’ (NRC)

‘Van der Graaffs proza is onderzoekend. Zijn observaties zijn vaak scherp en vol zelfspot, dan waaieren de woorden en zinnen weer uit, je voelt hoe hij zoekt naar de juiste formulering, een paar woorden die alles duidelijk maken.’ (Trouw)

‘Ontzagwekkende beheersing. (..) Rijke, broeierige tekst. (..) Maarten van der Graaff is een schrijver die op de buitenwereld gericht is, (..) met gedachten over geloof en spiritualiteit. Wormen en engelen wordt zo een roman waarin nieuwsgierigheid, empathie en onderzoek het glansrijk winnen van vastgeroeste standaardverhalen.’ (De Groene Amsterdammer)

 

 

Nieuwe Tóibín: A celebration

Nieuwe Tóibín: A celebration

toibin[bron: nporadio.nl] ‘A celebration of what a novel can do’ schreef een Engelse recensent. Viering van wat een schrijver vermag: het verleden naar boven halen, de verlangens tonen van mensen van toen. Wat ze voelden, dachten en hoopten met hun daden te bereiken, nu de goden als verklaring hebben afgedaan. Agamemnon offert zijn dochter om zijn mannen te laten zien dat de tocht naar Troje hem ernst is. Onder het valse voorwendsel dat Iphigeneia zal trouwen met de held Achilles lokt hij zijn vrouw en dochter naar de kust waar zijn schepen voor anker liggen. Om de vloek van de rouwende moeder tijdens het offeren van haar dochter niet te horen, wordt ze in een grot opgesloten. Hij offert zijn geluk en vrede op voor zijn verlangen naar heroïsche zegen, opdat zijn naam eeuwig zal voortleven. Stervelingen die goden willen zijn. Die ambitie wordt hem en zijn dynastie fataal.

toibin2Dat we met de slachtoffers van haat en verraad meeleven, begrijpen wat er in hun innerlijk omgaat, hoe hun dagelijks leven eruit zag, is te danken aan de verbeeldingskracht van Colm Tóibín.

>blog beeldhouwwerken

 

Preview

Preview

brownorigin

‘Origin’ verschijnt op 3 oktober, lees hier al proloog en eerste hoofdstuk!

♦ Van Browns De Da Vinci code gingen er in de eerste vijf jaar wereldwijd meer dan 81 miljoen exemplaren over de toonbank. In Groot-Brittannië is het boek, tien jaar na de verschijning, nog steeds het bestverkochte boek aller tijden.

 

[hebban.nl] Dit keer staat Spanje centraal in het nieuwe mysterie van Dan Brown, waar vooral de steden Barcelona, Bilbao, Sevilla en Valencia de knooppunten zijn in een duizelingwekkende puzzel. In ‘Origin’ (zal verschijnen onder de Nederlandse titel ‘Oorsprong’) komt seriepersonage Robert Langdon voor de vijfde keer ten tonele. Zoals de lezer van Dan Brown gewend is, zal het verhaal de basisingrediënten bevatten; codes, wetenschap, religie, geschiedenis, kunst en architectuur.

In het Guggenheim Museum in Bilbao is Robert Langdon aanwezig bij de bekendmaking van een ontdekking die de wetenschap voor altijd zal veranderen. Gastheer van die avond is een oude bekende van Langdon; Edmond Kirsch, een veertigjarige techmagnaat wier uitvindingen en voorspellingen hem in een controversieel figuur hebben veranderd. Ook dit keer is zijn bekendmaking geen uitzondering: het is een wetenschappelijke doorbraak die de fundamenten van het menselijke bestaan op zijn grondvesten laat schudden. Maar de avond komt onder hoogspanning te staan en Langdon moet vluchten voor zijn leven samen met de directeur van het museum, Ambra Vidal. Ze slaan op de vlucht naar Barcelona waar een cryptisch raadsel het geheim van Kirsch zal ontrafelen.

 

Shortlist Man Booker Prize 2017

Shortlist Man Booker Prize 2017

manbookerjudges-announced-2017[themanbookerprize.com] Paul Auster, Emily Fridlund, Mohsin Hamid, Fiona Mozley, George Saunders and Ali Smith are today, 13|09|2017,  announced as the six shortlisted authors for the 2017 Man Booker Prize for Fiction.

Their names were announced by 2017 Chair of judges, Lola, Baroness Young, at a press conference at the offices of Man Group, the prize sponsor.

The judges remarked that the novels, each in its own way, challenge and subtly shift our preconceptions — about the nature of love, about the experience of time, about questions of identity and even death.

In the fourth year that the prize has been open to writers of any nationality, the shortlist is made up of two British, one British-Pakistani and three American writers.

Two novels from independent publishers, Faber & Faber and Bloomsbury, are shortlisted, alongside two from Penguin Random House imprint Hamish Hamilton and two from Hachette imprints, Weidenfeld & Nicolson and JM Originals.

The 2017 shortlist of six novels is:

Title Author (nationality) (imprint)

4321 by Paul Auster (US) (Faber & Faber)

History of Wolves by Emily Fridlund (US) (Weidenfeld & Nicolson)

Exit West by Mohsin Hamid (UK-Pakistan) (Hamish Hamilton)

Elmet by Fiona Mozley (UK) (JM Originals)

Lincoln in the Bardo by George Saunders (US) (Bloomsbury Publishing)

Autumn by Ali Smith (UK) (Hamish Hamilton)