Zojuist de nieuwe roman van Carrasco gekocht! Ook dit boek van de Spaanse schrijver is door Arie van der Wal vertaald. Carrasco ontving voor ‘De grond onder onze voeten’ de European Union Prize for Literature.
[Het] ingenieuze van deze roman schuilt in de natuurlijkheid van de overgangen tussen de verhalen van Eva en van de man, die, zo wordt in de loop van het boek duidelijk, Leva heet, of wellicht door Eva zo wordt gedoopt. Eva (..) probeert te achterhalen wat de man haar eigenlijk wil vertellen, in flarden, met ogenschijnlijk onsamenhangend gemompel. Zij schrijft er een verslag van, vult de leemtes aan. Zij wordt door de omstandigheden een schrijfster, iemand die onderzoek naar zichzelf doet door de woorden te ordenen. (..)
Carrasco’s stijl is bloemrijk, maar is vreemd genoeg toch niet gezwollen. Hij overlaadt de lezer niet, gunt de tijd voor reflectie. De hoofdstukken zijn kort gehouden, soms een enkele pagina lang. Daardoor verlies je het contact niet. ‘De grond onder onze voeten’ is vormtechnisch sterker dan ‘De vlucht’, maar is verder gelijk wat betreft stem, stijl en zeggingskracht. Twee romans om te ondergaan. — Guus Bauer
‘Hard-Boiled Wonderland en het einde van de wereld’ is fantastisch! Een on-voor-stel-baar goed boek! En zoals bij elk goed boek is het onmogelijk om exact aan te geven wat het nu zo goed maakt. De plotstructuur? De vertelstijl? De ideeën die het aansnijdt? Het beeldgebruik? Denk aan wat jij zoekt in literatuur, en ik durf je te garanderen dat deze Murakami het heeft. Maar als ik als recensent dan toch mijn vinger zou moeten leggen op de superieure kwaliteit van ‘Hardboiled enz…’, dan doe ik dat door het de beste synthese ooit te noemen. Alles in het boek draait namelijk rond het versmelten van wat in schijnbare onverzoenbaarheid werd uitgesplitst. Niet toevallig begint het boek met een verteller die uitlegt hoe hij zijn hersenen mentaal in tweeën deelt, beide helften afzonderlijk laat werken en de resultaten uiteindelijk weer samenvoegt. Net op die manier verenigt Murakami complexiteit met toegankelijkheid, verbeelding met geloofwaardigheid en intertextualiteit met originaliteit. –- Jan Steegmans
‘Een roman zonder liefde is al net zo ondenkbaar als een leven zonder liefde. Liefde of wat ervoor doorgaat, want de ware laat zich niet beschrijven.’
“Een literatuur die een zo groot schrijver als Willem G. van Maanen niet zijn plaats kan geven, is verontrustend vergeetachtig en trouweloos.” – Willem Jan Otten
“Het hoofdwerk van Willem G. van Maanen is het boek dat in 1981 verscheen: Een eilandje van pijn. Dat merkwaardige boek heeft mij zeer gefascineerd, zowel vanwege zijn thema’s, als door de heel aparte constructie: op de rechter pagina’s een fictioneel verhaal met op de linker pagina’s dagboekfragmenten, aantekeningen, korte wederwaardigheden en wijsheden. Ik genoot ervan dat sommige recensenten niet wisten wat ze ermee aan moesten. En alleen het rechterdeel als de roman beschouwden en het linkerdeel als een vreemd aanhangsel. Die hadden niet door dat het hele werk de roman was en dat er in het linkerdeel hints te vinden waren die het antwoord konden bieden op een kwestie die in het rechterdeel speelde en omgekeerd. Een puzzel was het, maar een intrigerende.” – Stan Verdult
“De Italiaan Alessandro Baricco, die afkomstig is van Turijn en filosofie studeerde, brak in 1997 internationaal door met de poëtische parabel ‘Zijde’. Sindsdien blijft hij zijn lezerspubliek verrassen. De filosofische achtergrond van Baricco echoot ook door de roman ‘Mr Gwyn’ en geeft het boek een universele waarde. Het verhaal roept vragen op over hoe we onszelf en de ander percipiëren. Het idee achter de geschreven portretten, dat u beslist zelf moet ontdekken, is magnifiek en raakt aan de essentie van literatuur. Baricco toont ons de hoogste band die een lezer met een stuk fictie kan hebben en laat ons in zekere zin inzien om welke reden sommige passages voorgoed in ons geheugen worden gegrift, waarom lezen een overweldigende ervaring kan zijn. Met ‘Mr Gwyn’ voegt Baricco nog een pareltje toe aan zijn sublieme, eigenzinnige oeuvre en bewijst hij nog maar een keer dat hij een van de origineelste hedendaagse Italiaanse schrijvers is.” – Annick Vandorpe
‘Grootvader,’ vroeg een kleinkind aan mijn hoogbejaarde vader, ‘wij weten dat u een vroom man bent. Is uw geloof in uw lange leven veranderd?’ ‘Lief kind,’ gaf hij ten antwoord, ‘vroeger geloofde ik alles. Nu geloof ik nog steeds alles, maar alles anders.’
[Het] literair lezen van de Schrift heb ik mij maar langzaam eigen gemaakt en misschien moet ik nog wel een stap verder gaan. Lees ik de verhalen over de slavernij in Egypte en over de ballingschap in Babel niet toch te veel als Israëls ‘Bijbelse geschiedenis’? Let my people go, zongen de zwarte slaven in Amerika en actueler kon hun lied niet zijn. En zie ik de evangelisten niet toch nog te veel als Jezus’ ‘biografen’? Steeds meer neig ik ertoe hun geschriften te beschouwen als literaire pogingen om – met de verhalen van die onvergetelijke rabbi van Nazaret van vlees en bloed in hun achterhoofd – in Jezus de mens te schilderen die het in leven en in sterven geheel en al met zijn God waagt. Hoe ziet het leven eruit van een mens die zich niet door zijn angst laat beheersen? Hoe houdt de held zich staande in het geweld dat hij over zich afroept? Waaraan ontleent hij de kracht om, trouw aan zijn roeping, het met de liefde te wagen? En wat doet zijn God dan?
Geweldig boek uit 2010 van de katholieke publicist Anton de Wit
Ik behandel de onderwerpen bewust niet intensief, niet grondig, niet systematisch. Over alle thema’s die ik aanstip, valt steeds zoveel meer te zeggen, zodat mijn theologieën niet meer dan een terzijde zijn, een nota bene, een en-zo-kun-je-er-ook-nog-naar-kijken. (..) Ik wil het alledaagse leven – dat, als je er even bij stilstaat, vaak verbluffend buitenissig en betoverend is – begrijpelijk maken, en in mijn voorzichtige pogingen daartoe ontkom ik er niet aan redenaties te gebruiken die je ‘theologisch’ kunt noemen. Er licht in mijn beleving namelijk steeds een religieuze dimensie op in deze thema’s, een dimensie die met alles te maken heeft en zich tot niets laat reduceren, een dimensie waarin wij de sporen van God zelf kunnen en mogen herkennen.
Stel u de afstand voor die Kafka’s mensaap [Rode Peter], met zijn vlinderdas en smokingjasje en stapel aantekeningen voor zijn lezing, heeft afgelegd sinds die treurige optocht van gevangenen die door het kamp in Tenerife trekt [in het ‘Verslag voor een academie’]. Wat een reis heeft Rode Peter gemaakt! Toch mogen we de vraag stellen: wat heeft hij moeten opgeven in ruil voor de verbazingwekkende overontwikkeling van het intellect die hij heeft verworven, in ruil voor zijn beheersing van auditoriumetiquette en academische retoriek? Het antwoord is: veel, onder meer nakomelingschap, opvolging. Als Rode Peter een beetje verstandig was, zou hij geen kinderen nemen. Want bij de wanhopige, halfgekke vrouwtjesaap waarmee zijn ontvoerders hem, in Kafka’s verhaal, willen laten paren, zou hij alleen maar een monster verwekken. Het is even moeilijk je het kind van Rode Peter voor te stellen als dat van Franz Kafka zelf. Hybriden zijn steriel, of zouden het moeten zijn; en Kafka zag zowel zichzelf als Rode Peter als een hybride.., als een monsterlijk denkapparaat dat op raadselachtige manier op een gepijnigd dierenlichaam is gezet. De starende blik die we op alle bewaard gebleven foto’s van Kafka tegenkomen is een blik van pure verrassing: verrassing, verbazing, schrik. Van alle mensen is Kafka het meest onzeker over zijn menselijkheid. Is dit, lijkt hij te zeggen, is dit het beeld van God? (..) In het proces dat dichterlijke verbeelding heet, worden geest en strekking vermengd op een manier die niemand ooit heeft uitgelegd of zal kunnen uitleggen. (uit: J.M. Coetzee, Dierenleven, 2009, p.39;67)
Beginregels lees ik, in het Voorbericht: ‘Er zal over het heden worden gesproken, puur het heden en niets dan het heden. Het boek onderneemt een expeditie naar een niet-voorbij verleden, dat in het erfdeel van de huidige omstandigheden is ingebrand. (..) [Dit] verhaal is met dezelfde inkt geschreven als waarmee wij aan het einde van afmattende dagen, lang na middernacht, wanneer wij te onverschillig zijn om te liegen, de bekentenissen van onze vernietigende banaliteit en dodelijke verlangens noteren[!]’
Filosoof Peter Sloterdijk is als altijd fel in zijn kritiek maar hij beoordeelt schrijver Franz Kafka positief. Kafka’s ‘Brief an den Vater’ (1919) is in zijn ogen een poging van een zoon om de generatiekloof tussen een vader en zoon te benoemen èn te overbruggen. Peter Sloterdijks persoonlijke levensverhaal speelt ook mee in zijn waardering van Kafka. Dit blijkt uit een interview uit 2013, als hij vertelt over zijn vader die hij nooit goed heeft gekend. Zodoende ging hij zichzelf ‘bevaderen’. Hierover zegt hij: ‘In 1947 geboren, blieb ich ein von der Vaterseite her so gut wie völlig ungeprägter junger Mann. Zur rechten Zeit sah ich ein, ich sollte mich zu einer Art von Selbstbevaterung entschließen. Was Bevaterung bedeutet, wusste ich nicht. Ich musste mir meine Väter oder Instruktoren zusammensuchen, dazu war es nötig, sich in der Welt umzusehen. Väter sind Vorbilder, nicht wahr, die man aufsucht, um etwas zum Überwinden zu haben. Aber Niemand, der etwas zu sagen hatte, war vor meiner Bewunderung sicher – auch nicht vor meiner Enttäuschung. Der Durchbruch kam, als ich verstand, dass ich mir selber die Welt erzählen sollte. In meinem Fall konnte das nur dadurch geschehen, dass ich mich selber an die Hand nahm – als Lehrer und Schüler in einer Person. Irgendwie gelang es mir, mich in einen größeren und einen kleineren Part zu verdoppeln. Also habe ich mich selber an die Hand genommen und mir die Welt und das Leben erklärt.’ (bron: www.tjarcoduinstra.nl)
‘Een oude schrijver kijkt terug op zijn leven, en de rol die godsdienst en liefde hebben gespeeld in het leven van hem en zijn familie.’
– ‘In feite kan geen omschrijving van de inhoud recht doen aan het effect dat dit boek op de lezer heeft. De lezer waart rond in de geest van de schrijver, een magisch en raadselachtig labyrint met af en toe de helderste uit- en inzichten. Aanvankelijk voelt het boek als een ondoordringbaar struikgewas, maar gaandeweg bloeit het open. Het is geen verhaal van A naar B, ‘de projectieschermen … gingen steeds hallucinerender in elkaar over’ (p.140) maar een boek dat die belangrijkste aller spieren: de verbeeldingskracht, aan het werk laat zien.’
[Het] ingenieuze van deze roman schuilt in de natuurlijkheid van de overgangen tussen de verhalen van Eva en van de man, die, zo wordt in de loop van het boek duidelijk, Leva heet, of wellicht door Eva zo wordt gedoopt. Eva (..) probeert te achterhalen wat de man haar eigenlijk wil vertellen, in flarden, met ogenschijnlijk onsamenhangend gemompel. Zij schrijft er een verslag van, vult de leemtes aan. Zij wordt door de omstandigheden een schrijfster, iemand die onderzoek naar zichzelf doet door de woorden te ordenen. (..)
