[trouw.nl] “Kunst kan iets te denken geven dat niet in begrip is te vangen.” De uitspraak komt uit een interview met Arthur d’Ansembourg, de schrijver van dit boek, waarin (beeldende) kunst en filosofie toch heel nauw zijn verenigd. De tekst wordt afgewisseld door tal van vaak bijzonder fraaie afbeeldingen van kunstwerken, meestal in kleur. Daar zijn ook veel abstracte kunstwerken bij, want de grote verandering die de kunst heeft ondergaan in de moderne tijd vormt een centraal thema in het boek.

Gelukkig zijn d’Ansembourgs beschrijvingen maar zelden zo wollig en ondoorgrondelijk als in veel tentoonstellingscatalogi. De reden is dat hij ook schrijft over aspecten van kunstwerken die wel degelijk in begrippen zijn te vangen. Hij gaat er namelijk vanuit dat kunstwerken een ‘impliciete filosofie’ bevatten. Ze geven op intuïtieve wijze en met visuele middelen antwoorden op dezelfde soort vragen als filosofen stellen, en allereerst op de vraag wat kunst eigenlijk is – of zou moeten zijn. Die antwoorden verschillen naar gelang van de tijd waarin in de kunst wordt gemaakt – Johannes Vermeer had heel andere opvattingen over kunst dan Warhol of Cézanne.

D’Ansembourg neemt de taak op zich die impliciete filosofie van kunstwerken te expliciteren, wat vaak tot prikkelende, verhelderende analyses leidt. Maar hij gaat veel verder. De vele afbeeldingen fungeren eigenlijk als illustraties en voorbeelden bij de uitvoerige overzichten die hij geeft van de belangrijkste thema’s uit de filosofie van de kunst. Vrijwel alle denkers die daar sinds Plato een noemenswaardige bijdrage aan hebben geleverd komen aan de orde, in een toegankelijke stijl die de didactische ervaring van de auteur verraadt.

Het boek krijgt een toegevoegde waarde doordat het ook uitgebreid aandacht besteedt aan algemenere kwesties rondom de kunst, zoals de al twee eeuwen lang bediscussieerde vraag of het einde van de kunst nabij is. De diverse antwoorden op deze vraag hangen weer samen met de verschillende visies op de geschiedenis van de kunst. Ook de invloed die musea hebben op onze ideeën over kunst, door hun wijze van selecteren en presenteren, wordt door de auteur herhaaldelijk belicht.