Kastelen van woede/ zuchtkastelen

Kastelen van woede/ zuchtkastelen

baricco14Baricco’s directeur van een glasfabriek is een bevlogen reiziger en bedenker van dwaze projecten. Zijn ultieme droom is een kaarsrechte spoorweg van tweehonderd kilometer aanleggen en een eigen trein bezitten. En dan zijn er nog de vele andere personages met hun wonderlijke verhalen en ideeën, zoals Pekisch, die droomt van muziek met voor anderen onhoorbare tonen, Hector Horeau, die droomt van het Crystal Palace en van een complete stad van glas, en Pehnt, die elke dag iets in zijn paarse schrift schrijft om het niet te vergeten.

Land van glas is een kafkaësk verhaal met een bonte stoet aan kleurrijke personages, vol verbeeldingsrijke visioenen en fantastische dromen.

Men zou dit debuut (met de Italiaanse titel: Castelli di rabbia – zie onder) kunnen lezen, naast alle andere aspecten, als een beeld of metafoor van wat literatuur is. Het verhaal is een opgave voor de lezer, die personages, gebeurtenissen en verwijzingen tot een geheel moet maken. De Nederlandse titel verwijst naar de droom van de hoofdpersoon die een glasfabriek heeft: hij wil een eigen trein hebben, een eigen locomotief, die nergens heen voert, die zelfgenoegzaam door een open vlakte rijdt, zonder nuttig doel. Het verhaal is soms bizar, maar adembenemend mooi geschreven. De inspanning van de lezer wordt rijkelijk beloond.

Uit een interview door Reinjan Mulder, NRC 20 december 1996:

Baricco noemt als voorbeeld van zijn ‘schrijven met omwegen’ de komst van een stoomlocomotief in zijn debuutroman Land van glas. Het boek beschrijft onder meer een inventieve glasfabrikant die van zijn verre reizen voor zijn vrouw kleine cadeautjes meebrengt. Op een dag besluit hij haar een echte stoomlocomotief te geven. baricco15“Als ik dat gewoon had verteld, was de verrassing voor de lezer beperkt geweest. Een vrouw krijgt een stoomlocomotief. De locomotief wordt veel meer dan een object. Het wordt een beeld, een utopie, het staat voor een verlangen.”

Baricco vertelt eigenlijk tegen wil en dank in de literatuur te zijn terechtgekomen. Tot hij zes jaar geleden aan Land van glas begon, had hij er nooit serieus over gedacht om fictie te gaan schrijven. “Ik heb ook nooit gedichten of korte verhalen geschreven.” Na zijn afstuderen werkte hij als muziekcriticus en als free-lance redacteur bij uitgeverij Einaudi. Voor zover hij in romans was geïnteresseerd, was dat uit filosofische belangstelling. “Ik las Musil vanwege zijn verwantschap met Nietzsche.”

In 1990 wilde hij van de ene op de andere dag iets nieuws aanpakken. Geen roman. Volgens Baricco is zijn debuut nooit als roman bedoeld geweest. Hij zou zijn Italiaanse uitgever zelfs hebben verboden het woord op de titelpagina te zetten. Land van glas is volgens de flaptekst een mengeling van filosofie, een in woorden vervatte film en een verhaal. De Italiaanse titel Castelli di rabbia, zegt Baricco, was gebaseerd op een woordspeling. ‘Castelli di sabbia’ zijn in het Italiaans zandkastelen. In de ‘Kastelen van woede’ moest iets doorklinken van vergeefsheid en desillusies. Zuchtkastelen dus.

baricco-land-aus-glas

 

Geef een reactie

Het e-mailadres wordt niet gepubliceerd. Vereiste velden zijn gemarkeerd met *