[bron: tzum.info] De Franse filmmaker en schrijver Éric Vuillard won in 2017 de Prix Goncourt, Frankrijks meest prestigieuze literaire prijs, voor De orde van de dag. Dit buitengewone boek over de Anschluss is het eerste werk van Vuillard dat in het Nederlands is vertaald.

Een genre-aanduiding is een handvat; het dirigeert en zorgt voor een bepaalde leeshouding. De belangrijkste vraag heeft echter niet betrekking op het genre, maar op de kwaliteit van de tekst. De orde van de dag van Éric Vuillard is lastig te classificeren, het is volgens mij geen roman, maar het is een prachtig boek, een schitterende literaire tekst.

Vuillard behandelt in De orde van de dag twee belangrijke gebeurtenissen. De ene vindt plaats op 20 februari 1933 en de tweede in maart 1938. De eerste gebeurtenis is een samenkomst van vierentwintig belangrijke werkgevers, de tweede gebeurtenis betreft de Anschluss: de annexatie van Oostenrijk door Nazi-Duitsland. Wat het verslag van deze gebeurtenissen tot literatuur maakt is de gave stijl van Vuillard. De poëtische taal en toon van Vuillard is doordringend: het zorgt ervoor dat we ons werkelijk bewust worden van wat we al wisten.

Een maand nadat Adolf Hitler in januari 1933 Rijkskanselier is geworden, komen de notabelen van Duitsland bij elkaar. ‘We bevinden ons in het nirwana van de industrie en de geldwereld.’ Die vierentwintig machtige mannen wordt gevraagd om een bijdrage voor Hitlers NSDAP. Ze trekken hun portemonnee, sommigen geven een ton en Gustav Krupp doneert een miljoen. Vuillard beschrijft de bijeenkomst alsof hij zelf in de kamer aanwezig was: ‘Tussen het niezen door werd iets gefluisterd. Er kwam een zakdoek tevoorschijn, neusvleugels trompetterden in de stilte.’ Dit zijn zinnen die je niet vindt in geschiedkundige teksten. (..) ‘Niets is onschuldig in de vertelkunst,’ schrijft Vuillard later. Een literaire vertelling is niet onschuldig door de manier van vertellen, door het perspectief, de keuze van de woorden, de vergelijkingen en metaforen en door de toon en het ritme. De orde van de dag is zeker niet neutraal: het is een poëtisch j’accuse.

Ook van Éric Vuillard: