Een dystopie die je ouderwets de stuipen op het lijf jaagt. Hoe krijgt Louise Erdrich dat voor elkaar?

[volkskrant.nl] In het Minnesota van haar roman is de evolutie niet alleen tot stilstand gekomen, ze verloopt zelfs in omgekeerde richting. Mensen krijgen primitievere nazaten, dieren nemen weer oervormen aan, en kluwens golvende bladeren ‘verheffen zich in het woeste zonlicht’. Mensen gooien hun telefoons weg, want iedereen wordt afgeluisterd en overal zoemen drones rond, en oren, doorzichtig en zwevend, die je kunt plattrappen als een slak.

Dat is nog tot daaraan toe, en hoort min of meer tot de folklore van het genre. Ronduit sinister echter is de politie die zwangere vrouwen oppakt en in bewaakte ziekenhuizen stopt, waar er met hen geëxperimenteerd gaat worden – om een ras te kweken dat bestendig is voor de nabije toekomst.

‘Misschien was de hele schepping, van fruitvliegje tot olifant, niet meer dan een uiterst ingewikkelde gedachte die God ingespannen zat uit te werken, tot hij plotseling in slaap viel. Dan zijn we dus een idee’, schrijft de zwangere verteller Cedar Hawk Songmaker (26) in het notitieboek dat ze in het geheim voor haar aanstaande kind bijhoudt. ‘Misschien heeft God besloten dat we een idee zijn dat het overdenken niet meer waard is.’

Verschillende elementen uit dit rijke avonturenverhaal doen denken aan De ontdekking van de hemel (1992) van Harry Mulisch en Laat me nooit alleen (2005) van Kazuo Ishiguro, terwijl de surrealistische vegetatie Ruisend gruis (1995) in herinnering brengt, de wonderlijke laatste roman van W.F. Hermans. Maar het antwoord van Louise Erdrich op de vraag of we onze ziel aan het verliezen zijn, is hoogst verrassend.